Strona główna » Miasto » Dzielnice » Chropaczów
Chropaczów
Chropaczów jest najstarszą i najwcześniej wzmiankowaną częścią obecnego miasta Świętochłowice. To głównie historia tej dzielnicy kształtuje rozwój dzisiejszych Świętochłowic. Położenie Chropaczowa to północna część obecnego miasta Świętochłowice. Od północy Chropaczów sąsiaduje z Bytomiem, od zachodu z Lipinami, od południa z Piaśnikami. Historia ukazuje kilka genez powstania nazwy dzielnicy, na początku wsi, później gminy a także przez rok miasta z perspektywami rozwoju. Przyjmuje się dwie wersje powstania nazwy Chropaczów. Pierwsza wskazuje, że nazwa powstała od Nazwiska lub Przezwiska Chropacz, osoby niegdyś związanej z tym terenem, kolejna przyjmuje, że nazwa może wywodzić się od chropowatości terenu (nierówności). Chropaczów częściowo znajduje się na wzgórzach dochodzących do 310 metrów.
Ważne daty:
- W 1295 roku pojawia się pierwsza wzmianka o Chropaczowie. Wtedy to Książę Władysław Opolski podzielił Śląsk pomiędzy swoich synów. Jednemu z nich – Kazimierzowi, przypadło w udziale Księstwo Bytomskie, na którego terenie znajdował się właśnie Chropaczów.
- W 1513 roku, z przeprowadzonego spisu ludności wynika, że Chropaczów był znaną i znaczną osadą rolniczą.
- W 1532 roku Urbarium Bytomskie podaje, że właścicielką wsi była Jadwiga Świętochowska, a szereg dokumentów pochodzących z XVII wieku wskazuje na fakt, iż wieś rozwijała się, miała układ ulicówki, posiadała dwór i liczne zabudowania folwarczne.
- W 1826 roku tereny Chropaczowa nabywa rodzina Donnersmarcków ze Świerklańca, znanych na całym Śląsku przedsiębiorców i właścicieli ziemskich, pomimo tego, jeszcze przez kilkadziesiąt lat istnieje podział gminy na część dworską i ziemską – aż do 1875 roku, kiedy to wieś uniezależniła się do dworu. Dziewiętnastowieczny Chropaczów może poszczycić się już swoim własnym godłem, którym jest kapliczka z wizerunkiem Św. Jana Nepomucena. Najstarszy ślad tego godła znajdujemy w dokumentach na pieczęci gminnej z roku 1867.
- W 1883 roku rodzina Donnersmarcków buduje w Chropaczowie kopalnię, nazywając ją kopalnią „Schlesien” ( Śląsk), a 4 lata później zakłada hutę cynku i prażalnię „Guidotto”. Na początku XX wieku Chropaczów zamieszkuje już 10 tysięcy mieszkańców.
- W 1909 roku nazwa Chropaczów zostaje oficjalnie zmieniona na Schlesiengrube – od nazwy kopalni Schlesien. Kopalni której rozwój zapoczątkował zmiany i przypływ ludności do gminy.
- W 1911 roku rozpoczęto budowę ratusza.
- W 1913 roku na Chropaczowie odbywa się kolejne wzniosłe wydarzenie. 1 maja następuje akt poświęcenia nowej świątyni, kościoła pw. Matki Boskiej Różańcowej. Budowę tego kościoła rozpoczęto 3 lata wcześniej staraniami zarządu gminy, a zakończono w 1912 roku.
- W trakcie Powstań Śląskich wielu chropaczowian aktywnie włącza się w walki. Najbardziej znani, Wiktor Wiechaczek i Józef Trojok przechodzą do powstańczej historii Śląska. Plebiscyt ogłoszony w 1921 roku w gminie rozstrzygnięto na korzyść przyłączenia do Polski. Za przyłączeniem do Macierzy opowiada się 66,8 % mieszkańców Chropaczowa. Ten patriotyzm zostaje odzwierciedlony po wybuchu III powstania śląskiego. Gmina Chropaczów wystawia 2 kompanie powstańców a jego mieszkańcy biorą też udział w działaniach i walkach II pułku bytomskiego.
- Okres międzywojenny to także okres kryzysu gospodarczego. Spada wydobycie węgla w Kopalni Śląsk, rośnie bezrobocie.
- W 1939 roku rozpoczyna się II wojna światowa. Chropaczów był w owych czasach miejscowością przygraniczną. Na chropaczowskich polach z rąk okupantów ginie wielu synów tej ziemi. W obozach Ostaszkowa, Kozielska i Katynia więzieni są i giną również chropaczowscy policjanci i nauczyciele.
Pomimo spadku przemysłu Chropaczów rozrasta się. Powstaje wiele osiedli mieszkaniowych takich jak Osiedle Przybyły, Osiedle na Wzgórzu, Osiedle Leśna, Osiedle Wiechaczka. Obecnie, Chropaczów jest dzielnicą typowo mieszkaniową. Znajdują tam siedzibę liczne sklepy i firmy usługowe. Od wielu lat Chropaczów stanowi najbardziej zaludnioną dzielnicę miasta Świętochłowice.