Świętochłowice

Dokładnie w 100. rocznicę wybuchu I Powstania Śląskiego w nocy z 16/17 sierpnia 2019 r. zapraszamy do miejsc, w których to wydarzenie miało miejsce. Poznaj szczegóły obchodów.

Trochę historii

Od początku 1919 roku przez Górny Śląsk przetaczała się fala strajków. Do największej tragedii doszło w kopalni ,,Mysłowice”. 15 sierpnia 1919 roku przed bramą kopalni zgromadziło się około trzech tysięcy górników wraz z rodzinami, żądając wypłaty zaległych wynagrodzeń. Niemcy otworzyli ogień, zabijając siedmiu górników, dwie kobiety oraz trzynastoletniego chłopca. Wiadomość o masakrze zbulwersowała i zradykalizowała nastroje społeczne. Po zatrzymaniu m.in. J. Grzegorzka z dokumentami Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, grupa uchodźców w Piotrowicach k. Karwiny z Maksymilianem Iksalem na czele podjęła decyzję o wybuchu powstania 17 sierpnia 1919 roku o godz. 2.00. Powstańcy przekroczyli Olzę, zaatakowali Gołkowice oraz dworzec kolejowy w Godowie.

Oddział Powstańców sformowany z uchodźców śląskich w obozie w Piotrowicach, pod dowództwem Jana Wyglendy i Mikołaja Witczaka, stoczył pod wsią Godów zwycięską potyczkę z Grenzschutzem. W nocy przybyła od strony Strumienia pierwsza grupa Powstańców Śląskich pod dowództwem Jana Wyglendy i zaatakowała wzgórze w pobliżu stacji kolejowej, które zajmowały oddziały niemieckie. Druga grupa pod dowództwem Mikołaja Witczaka rozpoczęła ostrzał z broni ręcznej, a trzecia wysadziła most linii kolejowej od strony Rybnika. Zdobyto ciężki karabin maszynowy i około 70 karabinów powtarzalnych. W walce zginęło 46 Niemców i 6 Powstańców (Franciszek Burdzik, Adam Dudzik, Karol Wodecki i Józef Zielecki z Godowa, Wilhelm Kirszuk i Stanisław Szarlej z Rydułtów). Powstańcy wzięli do niewoli por. Petersa i 9 żołnierzy Grenschutzu.  Głównym celem bitwy było otwarcie drogi ze Śląska Cieszyńskiego na północ w kierunku Wodzisławia Śląskiego.

Walki powstańcze w krótkim czasie objęły powiaty pszczyński, rybnicki, katowicki oraz te,  w których był spory odsetek ludności polskojęzycznej. Po początkowych sukcesach oddziałów powstańczych, niemiecki Grenzschutz sprowadził posiłki. Powstańcy dysponujący bronią ręczną, nie byli w stanie przeciwstawić się broni maszynowej, artylerii, samochodom opancerzonym i pociągom pancernym. 24 sierpnia 1919 roku ze względu na beznadziejnie położenie oddziałów powstańczych oraz wzrastające represje ze strony władz niemieckich Zgrzebniok wydał rozkaz zaprzestania walk.

Obchody wybuchu I powstania śląskiego

16 sierpnia 2019 r. Dom Kultury Piotrowice k. Karwiny, Czechy

• godz. 18.00 Panel dyskusyjny „I Powstanie Śląskie w sztukach wizualnych, filmie i muzyce”, Prezentacja wystawy „Śląsk – droga do Niepodległej”
• godz. 19.30 Odsłonięcie tablicy upamiętniającej wybuch I Powstania Śląskiego
• godz. 20.00  Koncert „O mój Śląsku!” dedykowany 100. rocznicy wybuchu I Powstania Śląskiego w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. S. Hadyny oraz Zespołu SBB
• ok. godz. 22.30 „W drodze ku wolności” – nocny rajd upamiętniający 100. rocznicę wybuchu I Powstania Śląskiego / Start z boiska sportowego INTER w Piotrowicach k. Karwiny

Wydarzenie pod honorowym patronatem Jakuba Chełstowskiego Marszałka Województwa Śląskiego oraz Daniela Begera Prezydenta Miasta Świętochłowice Wydarzenie sfinansowano  ze  środków  MKiDN w  ramachProgramu  Wieloletniego NIEPODLEGŁA na 2017-2022, w ramach programu dotacyjnego    Instytutu Adama Mickiewicza „Kulturalne pomosty”

17 sierpnia 2019 r. Godów, ul. Dworcowa

• od godz. 18.30 Mobilizacja powstańcza przy ognisku; Prezentacja wystawy „Śląsk – droga do Niepodległej”
• godz. 19.00 Rekonstrukcja bitwy o Golgotę Godowską (jedna z pierwszych bitew I Powstania Śląskiego); Złożenie kwiatów pod odrestaurowanym Pomnikiem Powstańców Śląskich
• godz. 20.00 Multimedialny spektakl muzyczny w wykonaniu Zespołu Fanga, Grzegorza Płonki, Józefa Skrzeka

Wydarzenie pod honorowym patronatem Jakuba Chełstowskiego Marszałka Województwa Śląskiego oraz Daniela Begera Prezydenta Miasta Świętochłowice. Wydarzenie dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.