Zgodnie z art. 24  ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, osoby, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, kieruje się na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. W myśl art. 25 cytowanej wyżej ustawy na badanie, o którym mowa w art. 24, kieruje gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych właściwa według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy, na jej wniosek lub z własnej inicjatywy.

Jeżeli osoba zgłoszona zaprzecza istnieniu problemu alkoholowego (przykładowe tłumaczenie: „bo zgłoszenie jest wynikiem nieporozumień rodzinnych” itp.) i nie zamierza podjąć leczenia, a w toku postępowania Zespół widzi potrzebę leczenia, kieruje na badanie do biegłych sądowych, którzy są uprawnieni do orzekania o uzależnieniu (są to: lekarz psychiatra oraz psycholog bądź specjalista terapii uzależnień). Badanie jest bezpłatne (koszty pokrywa Gmina), a jego wynik jest bardzo istotny zarówno dla Komisji, jak i w ewentualnym postępowaniu przed Sądem.

Jeżeli z opinii biegłych wynika, że osoba nie jest uzależniona, postępowanie GKRPA jest umarzane. Natomiast jeżeli z opinii biegłych wynika, że dana osoba jest uzależniona, to wówczas:

1. Kolejny raz motywuje ją się do podjęcia leczenia.
2. W przypadku, gdy osoba chce podjąć leczenie dobrowolnie, to Zespół przedstawia ofertę podmiotów udzielających pomocy i wsparcia. Wówczas osoba ta zobowiązana jest do zgłaszania się do  Wydziału Rozwoju i Polityki Społecznej, Urzędu Miejskiego w Świętochłowicach, ul. Katowicka 54 lub Zespołu podejmującego czynności do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej obowiązku poddania się leczeniu w placówce leczenia uzależnienia. (raz na kwartał) z aktualnym zaświadczeniem, wydanym przez poradnię, potwierdzającym uczęszczanie na terapię. Takie osoby zawsze są informowane, że w przypadku zaprzestania leczenia i zaniedbania dostarczania zaświadczeń o kontynuacji leczenia, sprawa zostanie skierowana do Sądu.

Jeżeli – mimo opinii biegłych potwierdzającej uzależnienie – osoba odmawia leczenia, Zespół kieruje wniosek o przymusowe leczenie do Sądu.