Obrona cywilna w Polsce stanowi system o sprecyzowanych zadaniach, strukturach i formach działania. Jest zespolona z wszystkimi szczeblami, administracji państwowej i samorządowej, podmiotami gospodarczymi (niezależnie od osobowości prawnej), organizacjami  społecznymi oraz z całym społeczeństwem. Siłą obrony cywilnej jest jej powszechność. Obrona cywilna uczestniczy realizacji zadań dla grupy ludzi, którzy znaleźli się w sytuacji zagrożenia.

Centralnym organem właściwym w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju, którego na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych powołuje Prezes Rady Ministrów.

Terenowymi organami obrony cywilnej w administracji rządowej i samorządowej są wojewodowie, starostowie, wójtowie oraz burmistrzowie i prezydenci miast, jako szefowie obrony cywilnej województw, powiatów i gmin.

W okresie pokoju obrona cywilna współuczestniczy w ochronie ludności i środowiska naturalnego przed nagłymi i rozległymi zagrożeniami powstałymi w wyniku działania sił przyrody lub awarii obiektów technicznych, szczególnie przed tymi, które powodują skażenia toksycznymi środkami przemysłowymi, skażenia promieniotwórcze w przypadku katastrofalnych pożarów, zatopień, huraganów itp., organizuje system wczesnego ostrzegania i przygotowuje ludność do powszechnej samoobrony.

Zadania Obrony Cywilnej w czasie pokoju obejmują:

• działalność planistyczną i prace organizacyjne;
• działalność szkoleniową i upowszechniającą w zakresie problematyki obrony cywilnej;
• przygotowanie ludności do uczestnictwa w powszechnej samoobronie.

W razie wojny obrona cywilna ma na celu ochronę ludności, zakładów pracy, urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury oraz ratowania poszkodowanych i udzielanie im pomocy.

Obowiązek obywateli w zakresie obrony cywilnej polega na:

• szkoleniu w zakresie powszechnej samoobrony;
• edukacji dla bezpieczeństwa;
• odbywaniu służby w obronie cywilnej;
• wykonywaniu zadań przewidzianych w Ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polski

Zadania obrony cywilnej obejmują w szczególności:

• wykrywanie zagrożeń oraz ostrzeganie i alarmowanie;
• organizowanie i prowadzenie akcji ratunkowych;
• zaopatrywanie ludności w sprzęt i środki ochrony indywidualnej;
• przygotowanie budowli ochronnych;
• zaciemnianie i wygaszanie oświetlenia;
• udzielanie poszkodowanym pomocy medycznej;
• walkę z pożarami;
• organizowanie ewakuacji ludności;
• przygotowanie, oraz prowadzenie likwidacji skażeń i zakażeń;
• ochronę żywności i innych dóbr niezbędnych do przetrwania;
• organizowanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia dla poszkodowanej ludności;
• zabezpieczenie dóbr kultury, urządzeń użyteczności publicznej, ważnej dokumentacji;
• doraźne przywracanie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej;
• pomoc w budowie i odbudowie awaryjnych ujęć wody pitnej;
• doraźną pomoc w przywracaniu  i  utrzymaniu  porządku w strefach  dotkniętych klęskami;
• doraźną pomoc w grzebaniu zmarłych.

POWSZECHNA SAMOOBRONA LUDNOŚCI

Szkolenie to ma na celu przygotowanie do samoobrony przed środkami masowego rażenia oraz innymi działaniami nieprzyjaciela.

Osoby posiadające obywatelstwo polskie, zdolne ze względu na stan zdrowia, podlegają obowiązkowi szkolenia ludności w zakresie powszechnej samoobrony.

Obowiązki ludności w zakresie przygotowań do powszechnej samoobrony:

• zapoznanie się z rodzajami alarmów, sposobami ich ogłaszania i odwoływania oraz z zasadami zachowania się po usłyszeniu poszczególnych sygnałów alarmowych;
• zapoznanie się z rozmieszczeniem najbliższych budowli ochronnych w miejscu pracy i zamieszkania;
• zaopatrzenie siebie i członków rodziny w indywidualne środki ochrony przed skażeniami;
• zaopatrzenie domowej apteczki w podstawowe leki i materiały opatrunkowe;
• opanowanie zasad i sposobów udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym;
• zgromadzenie i odpowiednie zabezpieczenie zapasów żywności i wody dla siebie, rodziny na czas utrzymywania się zagrożenia;
• przygotowanie mieszkania (budynku) pod względem ppoż., zaciemnienia i ochrony przed skażeniami;
• zapoznanie się z zasadami wykonywania prostych prac ratunkowych w rejonie porażenia;
• zabezpieczenie mienia, wyłączenie dopływu wody, prądu, gazu, spakowanie rzeczy osobistych, dokumentów, środków ochrony przed skażeniami oraz żywności;
• ścisłe wykonywanie poleceń organizatorów ewakuacji w przypadku zarządzenia

STANY GOTOWOŚCI OBRONNEJ PAŃSTWA

Obecnie obowiązujące przepisy prawne, związane z osiąganiem gotowości obronnej państwa, ustalają trzy podstawowe stany gotowości obronnej państwa:

• stan stałej gotowości obronnej państwa;
• stan gotowości obronnej państwa czasu kryzysu;
• stan gotowości obronnej państwa czasu wojny.

Stan stałej gotowości obronnej państwa:

Stan stałej gotowości obronnej państwa utrzymuje się w czasie pokoju, gdy nie stwierdza się istotnych zagrożeń zewnętrznego bezpieczeństwa państwa.

W stanie stałej gotowości obronnej państwa są realizowane zadania planistyczne, organizacyjne, szkoleniowe i kontrolne, mające na celu utrzymywanie w sprawności systemu obronnego państwa.

Obrona cywilna realizuje przedsięwzięcia o charakterze przygotowawczym, planistycznym, organizacyjnym, szkoleniowym, upowszechniającym i zaopatrzeniowym, mające na celu ochronę ludności, zakładów pracy, urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury, żywności, wody i innych dóbr niezbędnych do przetrwania.

Stan stałej gotowości obronnej państwa czasu kryzysu:

Stan gotowości obronnej państwa czasu kryzysu wprowadza się w razie zaistnienia przesłanek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa wymagającego uruchomienia wybranych elementów systemu obronnego państwa lub realizacji zadań ustalonych dla tego stanu.

W stanie gotowości obronnej państwa czasu kryzysu realizowane są zadania zapewniające przygotowanie do przeciwdziałania zewnętrznym zagrożeniom bezpieczeństwa państwa oraz usuwania skutków ich wystąpienia.

Obrona cywilna realizuje zadania związane z ochroną ludności oraz gospodarki narodowej i przekazuje nakazane świadczenia na rzecz obronności kraju.

Wykonanie przedsięwzięć przewidzianych dla stanu gotowości obronnej państwa czasu kryzysu zapewnia możliwość szybkiego rozwinięcia jednostek przewidzianych do militaryzacji, rozwinięcia określonych organów obrony cywilnej na stanowiskach kierowania oraz zapewnia sprawne wykonanie przedsięwzięć związanych z rozwinięciem urządzeń specjalnych obrony cywilnej i przygotowaniem budowli ochronnych.

Stan gotowości obronnej państwa czasu wojny:

Stan gotowości obronnej państwa czasu wojny wprowadza się w celu odparcia bezpośredniej zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polski lub gdy z umów międzynarodowych wynika zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji.

W stanie gotowości obronnej państwa czasu wojny realizuje się zadania umożliwiające przeprowadzenie powszechnej mobilizacji, wprowadzenie stanu wojennego, oraz pełne rozwinięcie systemu obronnego państwa do odparcia agresji militarnej.

Obrona cywilna w stanie gotowości obronnej państwa czasu wojny realizuje przedsięwzięcia, wykorzystując wszystkie dostępne siły i środki obrony cywilnej.

SYSTEM ALARMOWY OBRONY CYWILNEJ

Jednym z ważniejszych zadań obrony cywilnej jest organizacja systemów alarmowych, które mają ostrzegać ludność przed grożącym niebezpieczeństwem napadu z powietrza oraz skażeniem promieniotwórczym i chemicznym, a także o klęskach żywiołowych i zagrożeniu środowiska w celu podjęcia odpowiedniego reagowania.

W celu zapewnienia uzyskania informacji o zagrożeniach oraz ostrzegania i alarmowania ludności został utworzony na terenie miasta Świętochłowic System Wykrywania i Alarmowania (SWA).

System Wczesnego Ostrzegania (SWO) o zagrożeniach funkcjonuje w czasie pokoju i stanowi elementy powiatowego systemu, który wchodzi w system wojewódzki SWO.

Natomiast System Wykrywania i Alarmowania (SWA) działa w stanie kryzysu i stanie wojny oraz stanowi element wojewódzkiego SWA.

Do ogłaszania i odwoływania alarmów na terenie miasta Świętochłowice wykorzystuje się: syreny alarmowe, pojazdy wyposażone w urządzenia nagłaśniające oraz ogłoszenia i komunikaty wywieszane w miejscach ogólnodostępnych (tablice ogłoszeń, w szkołach, sklepach itp.).

SYGNAŁY ALARMOWE

Postępowanie po ogłoszeniu sygnałów alarmowych

PAMIĘTAJ!

Po usłyszeniu sygnału alarmowego należy działać szybko, rozważnie i bez paniki. Jeżeli nie będziesz miał możliwości ukrycia się w budowli ochronnej, ukryj się w zagłębieniu terenu za inną trwałą osłoną.

Prowadzący pojazdy mechaniczne winni zatrzymać je i zaparkować tak, aby nie blokowały ciągów komunikacyjnych i wejść do schronów.

Kierowca i pasażerowie powinni udać się do najbliższego schronu lub ukryć się za trwałą osłoną.

UWAGA: Wszystkie rozmowy kierowane na telefony alarmowe są rejestrowane, dlatego wprowadzanie w błąd organu ochrony bezpieczeństwa lub porządku publicznego, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywn.

ALARM POWIETRZNY

Po usłyszeniu sygnału alarmu powietrznego:

Osoby znajdujące się w domu powinny:

• przerwać wykonywanie czynności;
• wyłączyć wszelkie urządzenia elektryczne (najlepiej głównym wyłącznikiem prądu lub bezpiecznikami);
• odciąć dopływ gazu;
• wygasić paleniska w piecach, kuchenkach, kominkach;
• zapakować dokumenty osobiste, leki, odzież i żywność;
• zamknąć okna i drzwi (na klucz);
• sprawdzić, czy alarm usłyszeli sąsiedzi;
• bezzwłocznie udać się do najbliższego schronu lub ukrycia.

Osoby, które z jakichkolwiek przyczyn nie zdążyły udać się do schronu, ukrywają się za trwałymi zasłonami i w zagłębieniach terenu.

Osoby znajdujące się w miejscu publicznym powinny:

• udać się do najbliższego schronu lub ukrycia;
• pomagać słabszym, chorym i ułomnym;
• podporządkować się ścisłe poleceniom organów i służb obrony cywilnej.

ALARM O SKAŻENIACH

Po usłyszeniu sygnału alarmu o skażeniach należy:

• zachowywać się spokojnie;
• nie zbliżać się do rejonu awarii;
• osoby, które znalazły się w strefie skażenia, powinny ją bezzwłocznie opuścić;
• stosować się do zaleceń i informacji przekazywanych w komunikatach ogłaszanych przez media i lokalne służby.

Przebywając na terenie otwartym, należy:

• zwrócić uwagę na kierunek wiatru;
• omijać wszelkiego rodzaju kałuże, plamy, opary, mgły, dymy itp., nie wchodzić    w zagłębienia terenu;
• niezwłocznie opuścić zagrożony rejon, stosując się do poleceń zawartych w komunikatach ogłaszanych przez media i lokalne służby;
• udać się do najbliższych budynków mieszkalnych lub ochronnych.

Przebywając w pomieszczeniach mieszkalnych znajdujących się w rejonie zagrożenia, należy:

• włączyć odbiornik radiowy lub telewizyjny i zastosować się do przekazywanych poleceń i komunikatów;
• pozostać w pomieszczeniach najlepiej środkowych, zamknąć i uszczelnić mokrym papierem lub szmatami drzwi i okna, a także przewody wentylacyjne;
• założyć dostępne środki ochrony dróg oddechowych i skóry lub stosować na drogi oddechowe zwilżoną w wodzie lub w wodnym roztworze sody oczyszczonej chusteczkę, ręcznik lub tampon z gazy;
• do chwili odwołania alarmu lub ewakuacji nie opuszczać uszczelnionych pomieszczeń;
• wyłączyć wszystkie urządzenia elektryczne za wyjątkiem odbiorników telewizyjnych lub radiowych.

UPRZEDZENIE O ZAGROŻENIU SKAŻENIAMI l ZAKAŻENIAMI

Po usłyszeniu sygnału uprzedzenia o zagrożeniu skażeniami lub zakażeniami należy:

• sprawdzić posiadane środki ochrony górnych dróg oddechowych i skóry;
• sprawdzić zabezpieczenie posiadanych zapasów żywności i wody;
• sprawdzić szczelność przygotowanych pomieszczeń dla ludzi i zwierząt;
• udać się do pomieszczeń budowli ochronnych;
• stosować się do zaleceń i informacji przekazywanych w komunikatach ogłaszanych przez media i lokalne służby;
• postępować zgodnie z poleceniami i zleceniami Państwowej Inspekcji Sanitarnej;
• wykonywać polecenia organów obrony cywilnej.

UPRZEDZENIE O KLĘSKACH ŻYWIOŁOWYCH l ZAGROŻENIU ŚRODOWISKA

Po usłyszeniu sygnału o klęskach żywiołowych i zagrożeniu środowiska należy:

• zachowywać się spokojnie;
• stosować się do zaleceń i informacji przekazywanych w komunikatach ogłaszanych przez media i lokalne służby;
• nie zbliżać się do rejonu objętego klęską żywiołową i zagrożeniami środowiska.

Przebywając na terenie otwartym należy:

• niezwłocznie opuścić zagrożony rejon, stosując się do poleceń zawartych w komunikatach ogłaszanych przez media i lokalne służby.

Przebywając w pomieszczeniach należy:

• włączyć odbiornik radiowy lub telewizyjny i zastosować się do przekazywanych poleceń i komunikatów.

Po usłyszeniu sygnału odwołania alarmu należy:

• opuścić budowlę ochronną;
• w przypadku wystąpienia skażeń poddać się zabiegom sanitarnym;
• przeprowadzić dezaktywację (w przypadku skażeń promieniotwórczych) lub odkażanie (w przypadku pozostałych skażeń chemicznych) żywności, sprzętu, zwierząt gospodarczych, paszy oraz pozostałego mienia;
• przewietrzyć wszystkie pomieszczenia;
• przeprowadzić dezaktywację lub odkażanie odzieży, w której wykonywano uprzednie
  zabiegi i poddać się ponownie zabiegom sanitarnym;
• stosować się ściśle do poleceń organów obrony cywilnej;
• w przypadku zakażenia biologicznego stosować się ściśle do zasad profilaktyki, przeciwepidemicznej, ustalonych przez odpowiednie służby.

W przypadku wystąpienia katastrofy, władze lokalne oraz służby ratownicze będą próbowały przyjść każdemu z pomocą. Nie zawsze będzie to możliwe, by w jednym czasie dotrzeć w każde miejsce zagrożone.

Wobec powyższego każdy z nas powinien być przygotowany do działań związanych ze wstępnym zabezpieczeniem się przed grożącym niebezpieczeństwem. Każdy z nas powinien wiedzieć co robić w przypadku wystąpienia zagrożenia, gdzie szukać schronienia, jak przygotować się do ewakuacji, jak ułatwić sobie przebywanie w pomieszczeniach przeznaczonych do tymczasowego zakwaterowania , jak ograniczyć skutki katastrof oraz jak zabezpieczyć dobytek przed zniszczeniem.

CO NALEŻY ZROBIĆ?

W pierwszej kolejności trzeba ustalić, co Tobie i Twojej rodzinie zagraża. W tym celu:

• sprawdź, czy rejon, w którym mieszkasz narażony jest na jakiekolwiek zagrożenia;
• poznaj rodzaje alarmów, sygnałów alarmowych, sposoby ich ogłaszania i odwoływania oraz poinformuj swoje dzieci, jak i kiedy wzywa się Policję, Straż Pożarną lub inne służby ratownicze;
• opracuj plan komunikowania się w czasie zagrożenia, w sytuacji, gdy członkowie rodziny są rozdzieleni (realny przypadek, gdy dorośli są w pracy, a dzieci w szkole lub w domu);
• w każdej sytuacji niebezpiecznej stosuj się do zaleceń Szefa Obrony Cywilnej Gminy lub służb prowadzących działania ratownicze!

Właściwym byłoby również przeszkolenie członków rodziny w udzielaniu pierwszej pomocy poszkodowanym.

OGIEŃ – rozprzestrzenia się szybko i najczęściej nie ma czasu na zabieranie kosztownych rzeczy czy telefonowanie. Po 2 minutach ogień może stać się groźny dla życia. W ciągu 5 minut cały dom może stanąć w płomieniach. Wysoka temperatura i dym są tak samo niebezpieczne jak płomienie. Zachłyśnięcie się bardzo gorącym powietrzem może spowodować poparzenie płuc. Pożar wytwarza trujące gazy, które mogą zakłócić orientację człowieka i spowodować osłabienie czynności ruchowych oraz ospałość.

Nie  dopuść  do  powstania  pożaru

• ostrożnie używaj zastępczych źródeł grzewczych (np. przenośne grzejniki elektryczne, gazowe, piecyki na drewno i węgiel);
• nie używaj kuchenki gazowej do ogrzewania;
• utrzymuj w stałej technicznej sprawności instalację elektryczną, przedłużacze, kable, gniazdka, instalację gazową, przewody kominowe i wentylacyjne;
• nie przeciążaj sieci elektrycznej. Korzystaj z rozgałęziacza z bezpiecznikiem, a unikniesz iskrzenia i krótkich spięć;
• nie umieszczaj grzejników elektrycznych, kuchenek mikrofalowych i innych urządzeń elektrycznych pobierających dużą moc w pobliżu firan i innych łatwopalnych materiałów;
• nie używaj otwartego ognia (zapalniczek, świec, papierosów) w pobliżu łatwopalnych materiałów;
• nie gromadź i nie używaj wewnątrz budynku benzyn, paliw, nafty itp. Można je przechowywać tylko w odpowiednich pojemnikach w dobrze wentylowanych pomieszczeniach;
• popiół gromadź w oddalonym od budynku metalowym pojemniku;
• zaopatrz mieszkanie, dom i obejście w podręczny sprzęt gaśniczy i naucz rodzinę posługiwać się nim. Przestrzegaj terminów badania sprawności i ich legalizacji;
• zainstaluj w miarę możliwości wykrywacze dymu, które dwukrotnie zwiększają szansę przeżycia;
• naucz dzieci jak informować o pożarze przez telefon.

W czasie powstania pożaru

• zaalarmuj niezwłocznie, przy użyciu wszystkich dostępnych środków osoby będące w strefie zagrożenia;
• wezwij straż pożarną;
• przystąp niezwłocznie, przy użyciu miejscowych środków gaśniczych do gaszenia pożaru i niesienia pomocy osobom zagrożonym ,w przypadku koniecznym przystąp do ewakuacji ludzi i mienia. Czynności te wykonuj w taki sposób, aby nie doszło do powstania paniki, jaka może ogarnąć ludzi będących w zagrożeniu, które wywołuje u ludzi ogień i dym;
• jeśli ubranie pali się na Tobie, zatrzymaj się, połóż się na ziemi i obracaj się do chwili zduszenia ognia, ucieczka spowoduje tylko zwiększenie płomienia;
• nie gaś urządzeń elektrycznych wodą, ponieważ mogą być pod napięciem, postaraj się odłączyć zasilanie elektryczne;
• nie próbuj gasić ognia, którego nie jesteś w stanie opanować;
• wyprowadź wszystkie osoby zagrożone w bezpieczne miejsce i w razie potrzeby udziel pierwszej pomocy;
• gdy pożar i swąd dymu obudzi Cię ze snu, zbadaj, czy drzwi są ciepłe, jeśli tak, to nie otwieraj ich, lecz użyj innych dróg, by opuścić pomieszczenie (np. przez okno, jeśli jest to możliwe);
• jeśli nie możesz wyjść z pomieszczenia, uszczelnij drzwi, kanały wentylacyjne by nie przedostał się przez nie dym, otwórz okno i wzywaj pomoc;
• jeśli musisz wyjść przez pomieszczenia zadymione, to zakryj usta i nos ręcznikiem, okryj się czymś niepalnym lub mokrym kocem i przemieszczaj się tuż przy podłodze dym i gorące powietrze unosi się do góry, a dołem powietrze jest bardziej czyste i chłodne;
• opuszczając mieszkanie, zabierz ze sobą wszystkich domowników.

Dzieci potrafią chować się przed ogniem w miejscach, z których ich nie widać: w szafie, pod łóżkiem, pod pościelą itp.

Po pożarze

• nie wchodź do zniszczonego przez ogień budynku, zanim służby ratownicze nie stwierdzą, że jest bezpieczny pod względem budowlanym, energetycznym, itp., dachy i stropy mogą być osłabione i wymagać naprawy;
• gdy potrzebujesz mieszkania, żywności lub stracisz w pożarze osobiste przedmioty, zwróć się do gminy lub skontaktuj się z organizacjami wspomagającymi poszkodowanych;
• wezwij agenta ubezpieczeniowego przed wyrzuceniem zniszczonych przedmiotów. Jeśli jesteś dzierżawcą lub lokatorem wezwij właściciela;
• wyrzuć żywność, napoje, lekarstwa, które narażone były na wysoką temperaturę  i dym;
• jeśli inspektor budowlany stwierdzi, że budynek jest niebezpieczny i musisz opuścić dom:

• • poproś Policję, Straż Miejską o pilnowanie Twojego domu podczas nieobecności;
  • zabierz ze sobą dokumenty tożsamości, rzeczy osobiste, polisę ubezpieczeniową;
  • poinformuj przyjaciół, krewnych, agenta ubezpieczeniowego, pracodawcę, szkołę, urząd pocztowy o miejscu  Twojego tymczasowego zakwaterowania.

WODA – jeden z najgroźniejszych żywiołów, który powoduje największe statystycznie straty ludzkiego dobytku. Doświadczenia ostatnich lat dowodzą, że zagrożenie powodzią może wystąpić praktycznie wszędzie. Groźne są nie tylko duże rzeki, ale także intensywne opady oraz niewielkie cieki wodne.

Przygotuj się do powodzi, zanim ona zaskoczy Ciebie!!!

• poznaj podstawowe pojęcia związane z zagrożeniem powodziowym:
  Pogotowie przeciwpowodziowe – wprowadza się, gdy poziom wody w rzece wzrasta do poziomu ostrzegawczego i według prognoz będzie się podnosić;
• alarm powodziowy – ogłaszany jest, gdy poziom wody zbliża się do stanu alarmowego lub go przekracza, a prognozy przewidują dalszy jego wzrost;
• nie planuj budowy w miejscu, o którym wiadomo, że położone jest na terenie zagrożonym zalaniem ze strony pobliskiego zbiornika lub cieku wodnego;
• ubezpiecz mienie na wypadek powodzi, co pozwoli przynajmniej częściowo zrekompensować straty nią spowodowane;
• przechowuj polisy ubezpieczeniowe, dokumenty, wartościowe przedmioty w bezpiecznym miejscu;
• naucz domowników sposobu odłączania zasilania w energię elektryczną oraz odcinania dopływu gazu;
• zgromadź materiały i podstawowe narzędzia budowlane, przydatne do zabezpieczenia budynku przed niewielkim zagrożeniem powodziowym (worki, piasek, folia plastikowa, gwoździe).

Po ogłoszeniu stanu pogotowia lub alarmu, a także w czasie powodzi:

• nasłuchuj komunikatów radiowych i telewizyjnych i nie wracaj do domu, dopóki nie będziesz mieć pewności, że jest to bezpieczne;
• w czasie wystąpienia zagrożenia Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział Katowice (bezpłatnie) udostępnia dane meteorologiczne na stronie internetowej imgw.katowice.pl ;
• stosuj się do zaleceń, przekazywanych przez lokalne władze odnośnie sposobu postępowania;
• napełnij czystą wodą wanny, zlewy i inne możliwe zbiorniki i naczynia, by zwiększyć zapas wody do celów spożywczych i sanitarnych;
• przenieś cenne przedmioty i wyposażenie domu na wyższe kondygnacje budynku, by zabezpieczyć je przed zniszczeniem;
• przygotuj się do ewentualnej ewakuacji; zapakuj dokumenty i najcenniejsze części dobytku;
• jeśli jest taka potrzeba lub wydane zostało zalecenie, odetnij dopływ energii elektrycznej i gazu do budynku;
• rozdzielcze urządzenia elektryczne i zawory gazowe zabezpiecz folią plastikową lub innymi materiałami przed zanieczyszczeniem;
• w przypadku niebezpieczeństwa natychmiast przemieszczaj się na wyżej położone obszary. Nie czekaj na wezwanie do ewakuacji;
• przebywając wewnątrz budynku, ulokuj się na najwyższej kondygnacji, w pobliżu zgromadzonych zapasów i dobytku;
• nie używaj w gospodarstwie domowym wód gruntowych – mogą być skażone;
• nie chodź po obszarach zalanych wodą, jeśli woda przemieszcza się szybko. Fala powodziowa o głębokości kilkunastu centymetrów może przewrócić dorosłego człowieka.

Po powodzi

• słuchaj komunikatów radiowych i telewizyjnych i nie wracaj do domu, dopóki nie będziesz mieć pewności, że jest to bezpieczne;
• jak najdłużej pozostań poza zasięgiem wód powodziowych, gdyż mogą być skażone np. produktami ropopochodnymi, nieoczyszczonymi ściekami, bakteriami chorobotwórczymi itp. Mogą być także pod napięciem z uszkodzonych linii energetycznych lub podziemnych;
• zachowaj ostrożność, gdy wjeżdżasz na tereny dotknięte powodzią. Drogi mogą być osłabione i nie wytrzymać ciężaru Twojego samochodu (ciągnika), czy innego pojazdu;
• po powrocie do domu dokonaj jego szczegółowych oględzin. Sprawdź stan fundamentów, ścian, podłóg, sufitów, drzwi i okien. Upewnij się, że budynek nie grozi zawaleniem. Sprawdź także stan przewodów elektrycznych i gazowych. W razie jakichkolwiek wątpliwości odnośnie bezpieczeństwa przy włączaniu zasilania skorzystaj z pomocy fachowca;
• przed korzystaniem z instalacji wodno – kanalizacyjnej sprawdź całość rur wodociągowych i funkcjonowanie systemu odprowadzania ścieków;
• sprawdź stan techniczny i sprawność zbiorników sanitarnych i szamb, by uniknąć niebezpieczeństwa zakażeń i zatruć;
• do wypompowywania wody z piwnic przystąp, gdy poziom wody w gruncie będzie niższy niż w zalanej piwnicy i nie ma pęknięć, osiadania lub odchyleń od pionu ścian budynku;
• zalane piwnice odpompowuj stopniowo, nie więcej niż kilka cm na godzinę oraz 1/3 pierwotnego poziomu wody dziennie, by uniknąć uszkodzenia struktury fundamentów;
• jeśli jest to możliwe, uruchom ogrzewanie budynku lub skorzystaj z przenośnych urządzeń grzewczych;
• aby uniknąć rozwoju grzybów i pleśni, ściany i sufity odkaź za pomocą mleka wapiennego z wapna palonego oraz pomaluj farbami z wapna palonego;
• zalane przez powódź studnie, ujęcia wody, ustępy, łazienki oraz urządzenia sanitarne oczyść, wysusz i odkaź za pomocą wapna chlorowanego, by uniknąć zakażeń chorobami zakaźnymi;
• wyrzuć całą żywność, która miała kontakt z wodą powodziową. Usuń także padłe w wyniku powodzi zwierzęta (w tym celu skontaktuj się z urzędem gminy);
• wodę do picia, płukania owoców i warzyw spożywanych na surowo oraz do mycia zębów gotuj przed użyciem;
• poinformuj odpowiednie służby o zerwanych liniach energetycznych, nieszczelności rurociągu gazowego lub o innych zagrożeniach występujących na Twoim terenie;
• mieszkanie i wszystkie sprzęty, które przydatne są do dalszego użytkowania, trzeba zdezynfekować.

Katastrofy budowlane najczęściej powodowane są:

• wadami konstrukcyjnymi i technologicznymi;
• wybuchami gazu;
• szkodami górniczymi;
• terroryzmem.

DO PODSTAWOWYCH ZASAD NALEŻY:

• powiadomienie służb ratowniczych (Straż Pożarna, Pogotowie Ratunkowe);
• udzielenie pomocy lżej poszkodowanym, gdy nie grozi to pożarem, wybuchem i gdy nie ma innych zagrożeń;
• stosowanie się do poleceń służb ratowniczych;
• oddalić się jak najszybciej, gdy jest podejrzenie wycieku niebezpiecznej substancji lub wybuchu;
• ostrzeganie innych przypadkowych świadków zdarzenia;
• jeśli jesteś uczestnikiem katastrofy, nie opuszczaj miejsca zdarzenia bez przebadania przez lekarza, ponieważ skutki mogą się ujawnić dopiero po kilku godzinach;
• o ile nie możesz opuścić budynku (mieszkania) drzwiami wyjściowymi, przez klatkę schodową z powodu zagrożenia lub innych przeszkód – uciekaj przez okno, jeśli jest to możliwe.

GDY NIE MASZ MOŻLIWOŚCI OPUSZCZENIA DOMU:

• wywieś w oknie białe prześcieradło lub obrus – jako znak dla ratowników, że potrzebujesz pomocy.

GDY JESTEŚ UNIERUCHOMIONY (PRZYSYPANY):

• nawołuj pomocy, stukaj w lekkie elementy metalowe – udostępnisz w ten sposób ratownikom Twoją lokalizację.

GDY OPUŚCIŁEŚ DOM (MIESZKANIE):

• powiadom kierującego akcją ratowniczą o osobach z rodziny i sąsiadach, którzy zostali jeszcze w pomieszczeniach budynku, oraz o osobach, które aktualnie i na- pewno przebywają poza domem (w pracy, szkole itp.);
• jeśli posiadasz informacje pomocne w akcji ratowniczej, przekaż je niezwłocznie służbie ratowniczej;
• nie przeszkadzaj w pracy ratownikom;
• nie wracaj na miejsce katastrofy, ani nie wchodź do uszkodzonego wypadkiem budynku bez zezwolenia służb budowlanych, które określają, czy takie wejście jest bezpieczne;
• o ile doznałeś obrażeń (jesteś ranny), zgłoś się do punktu pomocy medycznej;
• zgłoś swoje potrzeby do punktu pomocy społecznej lub władz miasta, gminy;
• kiedy jesteś świadkiem katastrofy budowlanej, niezwłocznie powiadom: Straż Pożarną, Policję, Pogotowie Ratunkowe.

Nieustanna rozbudowa sieci dróg i różnorodność przewożonych ładunków zwiększają zagrożenie wystąpienia katastrofy i wypadku drogowego. Powszechność motoryzacji nakłada na obywateli obowiązek znajomości podstawowych zasad i czynności do wykonywania w razie wystąpienia katastrofy drogowej lub wypadku.

JEŚLI JESTEŚ ŚWIADKIEM WYPADKU DROGOWEGO:

• zabezpiecz miejsce zdarzenia:
• “zasłoń” miejsce wypadku oraz osoby udzielające pomocy bryłą swojego pojazdu, który musi mieć włączone światła awaryjne i postojowe (w warunkach nocnych konieczne są światła mijania, to one oświetlą miejsce wypadku);
• w odpowiedniej odległości ustaw trójkąty ostrzegawcze (własny lub z pojazdów poszkodowanych);
• wykorzystaj światło ostrzegawcze latarki podręcznej;
• jeśli w wypadku nie było osób poszkodowanych, usuń z jezdni uszkodzone pojazdy, aby nie były przyczyną kolejnego, groźniejszego wypadku;
• przy pomocy telefonu komórkowego (połączenie z numerami alarmowymi 998, 997, 999, 112 jest bezpłatne) lub radia CB wezwij służby ratownicze, policję;
• jeśli nie możesz spełnić powyższego warunku, spróbuj zatrzymać inne pojazdy, ponieważ sam możesz nie być skuteczny w działaniu;
• jeśli nie masz szans na pomoc od innych, nie trać czasu, zacznij działać sam. Najważniejsze dla rannych bez pulsu i oddechu są pierwsze 4 minuty, ale pomoc im udzielona musi być fachowa. Nie rób tego jednak, jeżeli nie umiesz zrobić tego prawidłowo, ponieważ możesz pogłębić urazy, a nawet spowodować śmierć poszkodowanego.

PAMIĘTAJ!!!

Aby wszystkie czynności wykonywać z rozwagą, bez niepotrzebnych emocji i dodatkowych zniszczeń, do czasu aż przybędą specjalistyczne służby ratownicze. Pamiętaj, że Ty również możesz się znaleźć w podobnej sytuacji.

Katastrofy kolejowe – występują stosunkowo rzadko. Jednak olbrzymia ilość przewożonych pasażerów, wielkość i różnorodność niebezpiecznych ładunków (chemiczne, toksyczne, łatwopalne i inne) zwiększają skalę i rozmiar zagrożeń, które w równej mierze mogą dotknąć pasażerów, jak i mieszkańców miejscowości w pobliżu szlaków kolejowych.

DO PODSTAWOWYCH ZASAD NALEŻY:

• powiadomienie służb ratowniczych (Straż Pożarna, Pogotowie Ratunkowe);
• udzielenie pomocy lżej poszkodowanym, gdy nie grozi to pożarem, wybuchem i gdy nie ma innych zagrożeń;
• stosowanie się do poleceń służb ratowniczych;
• oddalenie się jak najszybciej, gdy jest podejrzenie wycieku niebezpiecznej substancji lub wybuchu;
• ostrzeganie innych przypadkowych świadków zdarzenia;
• jeśli jesteś uczestnikiem katastrofy, nie opuszczaj miejsca zdarzenia bez przebadania przez lekarza, ponieważ skutki mogą się ujawnić dopiero po kilku godzinach.

WYPADKI Z NIEBEZPIECZNYMI SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI – mogą wystąpić na skutek nieprzewidzianych awarii, katastrof lub klęsk żywiołowych, może nastąpić zagrożenie naturalnego środowiska człowieka, zagrożenie zdrowia lub życia mieszkańców spowodowane przez obiekty stałe (zakłady chemiczne, składnice, magazyny) lub ruchome (cysterny samochodowe i kolejowe).

Przed awarią:

• zorientuj się, czy w terenie Twojego miejsca zamieszkania produkowane są lub magazynowane surowce lub półprodukty chemiczne charakteryzujące się własnościami toksycznymi. Jeśli w pobliżu Twojego miejsca zamieszkania przebiegają ważne szlaki komunikacyjne (tory kolejowe, arterie samochodowe), dowiedz się, czy są nimi przewożone niebezpieczne substancje chemiczne. Jeśli tak, to zapoznaj się ze sposobem postępowania na wypadek zagrożenia i powiadom rodzinę o sposobach postępowania;
• zabezpiecz się w podręczne środki ochrony dróg oddechowych, przetrzymuj je  w ogólnodostępnym miejscu;
• bądź przygotowany na ewakuację, może ona potrwać kilka godzin, a nawet kilka dni.

ZAPAMIĘTAJ !!!

Pojazdy samochodowe przewożące substancje niebezpieczne są oznakowane pomarańczowymi prostokątnymi tablicami z czarnymi napisami cyfrowymi określającymi rodzaj niebezpiecznej substancji według międzynarodowych oznaczeń, umieszczonymi z tyłu i przodu pojazdu, w następujący sposób: np.:

W górnej części tablicy oznacza się za pomocą kodu dwu- lub trzycyfrowego właściwości niebezpieczne Toksycznych Środków Przemysłowych. Pierwsza cyfra numeru określa zasadniczą właściwość niebezpieczną materiału, rodzaj TSP, przy czym : 3 – oznacza materiał ciekły zapalny. Druga i trzecia cyfra numeru określają: rodzaj niebezpieczeństwa;

• stopień zagrożenia;
• dodatkowe cechy niebezpieczne, przy czym 8 – oznacza działanie żrące.

W dolnej części tablicy umieszcza się numer identyfikacyjny TSP (Formaldehyd).

Gdy pierwsza i druga cyfra są takie same, oznacza to nasilenie niebezpieczeństwa głównego (zasadniczego). Znak “X” postawiony przed numerem rozpoznawczym niebezpieczeństwa oznacza zakaz zetknięcia się tego materiału z wodą.

Podczas awarii:

• Przebywając w miejscu, w którym nastąpiła awaria połączona z uwolnieniem się jakichkolwiek toksycznych środków:
• zachowaj spokój, przeciwdziałaj panice i lękowi, zatelefonuj do straży pożarnej, gdy jesteś świadkiem wypadku;
• zamknij okna i wyłącz wentylację, gdy znajdujesz się w samochodzie, pozwoli to ograniczyć ryzyko skażenia;
• chroń drogi oddechowe. W tym celu wykonaj filtr ochronny z dostępnych Ci materiałów (zwilżona w wodzie lub wodnym roztworze sody oczyszczonej chusteczka, szalik, ręcznik, itp.) i osłoń nimi drogi oddechowe;
• opuść rejon zagrożony, kieruj się prostopadle do kierunku wiatru, omijaj miejsce awarii, a jeśli jest to niemożliwe i miejsce awarii nie jest Ci znane, schroń się do pomieszczeń;
• stosuj się do zaleceń i informacji przekazywanych w komunikatach;
• jak najszybciej zabierz dzieci i osoby niepełnosprawne, wyłącz urządzenia gazowe i elektryczne, wygaś piece, zamknij przewody kominowe i wentylacyjne – gdy zostanie zarządzona ewakuacja. Zamknij okna, mieszkanie, powiadom sąsiadów i udaj się w kierunku wskazanym w komunikatach lub przez służby porządkowe;
• przystąp niezwłocznie do uszczelniania okien, drzwi, otworów wentylacyjnych oraz innych możliwych dróg przedostania się toksycznego środka, gdy nie zdążysz opuścić mieszkania;
• wykorzystaj zastępcze i podręczne środki ochrony dróg oddechowych i skóry (maski tkaninowe, płaszcze impregnowane, okulary ochronne, tampony z waty lub gazy);
• zabezpiecz żywność w szczelnych pojemnikach;
• włącz dostępne środki masowego przekazu (np. radio, TV) na program lokalny, i zastosuj się do zaleceń przekazywanych w komunikatach.

PAMIĘTAJ !!!

Zapach środków toksycznych jest wyczuwalny znacznie wcześniej, zanim stężenie środka toksycznego stanie się groźne dla życia ludzkiego !!!

• do chwili odwołania alarmu lub zarządzenia ewakuacji nie opuszczaj uszczelnionych pomieszczeń;
• unikaj spożywania żywności z Twojego ogrodu oraz mleka od Twoich krów, dopóki nie będą zbadane przez terenową stację sanitarno – epidemiologiczną;
• jeśli przebywałeś w strefie skażonej, zdejmij ubranie, które uległo zanieczyszczeniu, i zamień je na czyste oraz dużą ilością wody przemyj oczy, usta, nos i weź prysznic, a następnie zgłoś się do lekarza;
• spakuj skażone ubranie i buty w oddzielnym szczelnym pudle bez kontaktu z innymi nieskażonymi rzeczami, i wezwij władze lokalne do usunięcia tych przedmiotów;
• dowiedz się u lokalnych władz czy i jak odkazić ziemię i nieruchomości.

WICHURY – wiatry wiejące z prędkością powyżej 75 km/h. W Polsce występujące coraz częściej. Mogą powodować uszkodzenie budynków, łamać i wyrywać drzewa z korzeniami oraz paraliżować transport.

HURAGANY – wiatry wiejące z prędkością powyżej 120 km/h. Powodują rozległe spustoszenia w strefie swojego oddziaływania.

PRZED NADEJŚCIEM WICHURY:

• słuchaj prognozy pogody oraz komunikatów podawanych przez rozgłośnie radiowe i telewizyjne;
• sprawdź, czy poszycie na dachu jest solidnie przymocowane; gruntownie oceń stan okien. Jeżeli uznasz to za konieczne – zabezpiecz je odpowiednio;
• uprzątnij z obejścia przedmioty, które mogłyby narobić szkód w przypadku porwania ich przez wiatr;
• pozamykaj zwierzęta oraz odpowiednio zabezpiecz pomieszczenia, w których się znajdują;
• upewnij się, czy twoje radio i latarka działają jak należy. Miej zapas naładowanych baterii;
• sprawdź stan apteczki pierwszej pomocy. Zaopatrz się w niezbędne materiały i leki;
• zaopatrz się w paliwo do samochodu. Może być potrzebne;
• upewnij się, czy Twoi najbliżsi sąsiedzi zdają sobie sprawę z powagi sytuacji.

W CZASIE SILNYCH WIATRÓW:

• zachowaj spokój. Nie wychodź na zewnątrz, jeśli nie jest to absolutnie konieczne;
• jeśli znajdziesz się z dala od domu, pozostań tam, gdzie jesteś, dopóki wichura nie przejdzie;
• nie zatrzymuj się pod trakcjami elektrycznymi, planszami reklamowymi i drzewami;
• nie spaceruj też pod balkonami – spadające doniczki, kwietniki lub szyby okienne
  • mogę Cię dotkliwie poranić;
• wyłącz główny wyłącznik prądu – ograniczy to możliwość powstania pożaru;
• schowaj się w środkowych i najniższych partiach budynku z dala od oszklonych okien, sufitów i drzwi;
• słuchaj komunikatów radiowych i telewizyjnych oraz przestrzegaj w nich przekazywanych zasad zachowania się;
• jeśli służby ratownicze zalecą ewakuację:

• • wyrusz tak szybko, jak to tylko możliwe;
  • opuszczając mieszkanie, wyłącz energię elektryczną, główny zawór wody  i gazu oraz zabezpiecz dom;
  • zawiadom kogoś poza zasięgiem wichury, dokąd się ewakuujesz;
  • zabierz przygotowany zawczasu podręczny bagaż oraz ciepłą odzież.

PO PRZEJŚCIU SILNYCH WIATRÓW:

• zorganizuj pomoc, w tym medyczną, dla poszkodowanych;
• uprzątnij zniszczony sprzęt i dokonaj niezbędnych napraw w swoim domu;
• nie próbuj usuwać zwalonych drzew, które upadły na linie energetyczne. Nie dotykaj zerwanych przewodów;
• jeśli jesteś ubezpieczony, wykonaj zdjęcia zniszczeń, zarówno domu, jak i jego wyposażenia;
• sprawdź instalację (gazową, elektryczną, wodociągową i ściekową) w zniszczonym domu;
• zgłoś się w swoim miejscu pracy – możesz być potrzebny.

O wszystkich zdarzeniach, mających istotne znaczenia dla bezpieczeństwa ludzi informuj służby dyżurne:

• Straży Pożarnej;
• Policji;
• Pogotowia energetycznego;
• Pogotowia gazowego.

Burza – najczęstszą przyczyną jej występowania jest powstanie chmur burzowych na skutek silnych, pionowych ruchów powietrza. Zjawisko to ma miejsce najczęściej w okresie letnim. Burzy często towarzyszą wyładowania atmosferyczne, ulewy i gradobicia.

BĄDŹ PRZYGOTOWANY NA WYSTĄPIENIE  BURZY:

• ubezpiecz swoje mieszkanie, dom, samochód, zwierzęta gospodarskie, uprawy polowe od skutków burzy;
• przygotuj swoje mieszkanie (dom):

• • zabezpiecz rynny i inne części budynku;
  • zabezpiecz lampy i inne urządzenia, które mogą ulec zniszczeniu;
  • sprawdź drożność studzienek kanalizacyjnych i rowów.

PODCZAS BURZY:

• jeżeli spotka Cię burza z dala od domu, znajdź bezpieczne schronienie i pozostań do czasu jego zakończenia;
• jeśli jesteś w domu:

• • zamknij okna, usuń z parterów i balkonów przedmioty, które mogą zagrażać przechodniom;
  • pozostań w nim z dala od oszklonych okien, sufitów i drzwi;
  • w miarę możliwości pozamykaj zwierzęta domowe i hodowlane;
  • trzymaj pod ręką przygotowane latarki oraz dodatkowe baterie;
  • miej włączone radio w celu zapoznania się z aktualnymi komunikatami;
  • wyłącz z gniazdek wszystkie zbędne urządzenia elektryczne oraz anteny;
  • jeśli jesteś w samochodzie, stań na poboczu i przeczekaj ulewę, unikaj zatrzymywania się pod drzewami, przewodami elektrycznymi itp.

O wszystkich zdarzeniach mających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa ludzi informuj straż pożarną, a w przypadku zerwania linii energetycznych zgłoś to pogotowiu energetycznemu.

PO BURZY:

• udziel pierwszej pomocy rannym lub poszkodowanym osobom;
• nie przenoś ciężko rannych osób, chyba że są one bezpośrednio zagrożone doznaniem kolejnych obrażeń – wezwij pomoc;
• jeżeli byłeś ubezpieczony przed gradobiciem, wykonaj zdjęcia zniszczeń, zarówno domu, jak i jego wyposażenia.

Odmrożenie – jest skutkiem oddziaływania zimna (choć niekoniecznie mrozu!). W wyniku odmrożenia mogą wystąpić trwałe uszkodzenia najbardziej narażonych na odmrożenie części ciała. Typowymi objawami tego urazu są: znaczne wychłodzenie, zaczerwienienie, utrata czucia oraz bladość palców nóg, nosa, małżowin usznych.

Wychłodzenie – jest stanem, gdy temperatura wewnętrzna ciała spada poniżej -35 °C. Objawami wychłodzenia są zaburzenia świadomości – do śpiączki włącznie, powolna mowa, poczucie wyczerpania, zaburzenia mowy, senność. Jeśli u kogoś podejrzewane jest wystąpienie odmrożenia lub wychłodzenia – rozpocznij powolne ogrzewanie osoby. Zdejmij przemarznięte ubranie, ułóż osobę na suchej tkaninie i okryj całe ciało kocem, folią aluminiową – ogrzewaj go własnym ciałem.

Silny wiatr –  w połączeniu z temperaturą powietrza tylko nieco poniżej 0 °C może mieć taki sam skutek, jak stojące powietrze o temperaturze poniżej -30 °C. Może być to przyczyną odmrożenia i wychłodzenia organizmu.

Nie uznawaj pochopnie osoby wyziębionej za zmarłą, przed próbą reanimacji.

Przy odmrożeniach kończyn zanurz je w letniej wodzie o temperaturze ciała zdrowego człowieka. Na inne części ciała nakładaj ciepłe (niegorące) okłady. Nie podawaj alkoholu osobie dotkniętej odmrożeniem lub wychłodzeniem, w szczególności, gdy nie ma możliwości zapewnienia jej ciepłego schronienia. Unikaj podawania kawy – ze względu na zwartość kofeiny, nie podawaj również żadnych leków bez dodatkowych wskazań.

Bądź przygotowany na wystąpienie śnieżyc, zawiei i zamieci:

• słuchaj prognozy pogody oraz komunikatów podawanych przez rozgłośnie radiowe i telewizyjne;
• w czasie opadów pozostań w domu;
• jeśli musisz wyjść na zewnątrz, ubierz się w ciepłą odzież wielowarstwową i powiadom kogokolwiek o docelowym miejscu podróży oraz przewidywanym czasie dotarcia na miejsce przeznaczenia;
• zachowaj ostrożność poruszając się po zaśnieżonym i oblodzonym terenie, zwróć uwagę na zwisające sople, zwały śniegu na dachach budynków;
• oszczędzaj zapasy energii poprzez stopniowe obniżanie temperatury w domu i okresowe wyłączanie ogrzewania w niektórych pomieszczeniach;
• jeśli używasz piecyków, zapewnij wentylację pomieszczeń;
• zabezpiecz inwentarz i paszę przed zamarznięciem.

Podróżowanie w zimie:

PAMIĘTAJ, że jedną z wielu przyczyn ofiar śmiertelnych w zimie jest niewłaściwe przygotowanie pojazdu do sezonu zimowego oraz brak znajomości postępowania na wypadek unieruchomienia pojazdu lub zabłądzenia podczas podróżowania.

• jeśli musisz wyruszyć w podróż, rozważ wykorzystanie publicznych środków transportu. Jeśli podróżujesz samochodem podróżuj w dzień, nie podróżuj samotnie, informuj innych o swoim planie podróży;
• używaj głównych dróg, unikaj bocznych dróg i skrótów;
• przygotuj swój samochód do zimy;
  • trzymaj “zimowy zestaw” w bagażniku swojego samochodu (łopatkę do śniegu, migające światło, rękawice, czapkę, koc, linę holowniczą, łańcuchy na koła,
• pojemnik z solą kamienną, kable do akumulatora);
• pamiętaj, że działania służb drogowych mają na celu jedynie łagodzenie skutków zimy na drogach;
• jeśli znajdziesz się na bezludnych obszarach leśnych lub rolnych, rozepnij dużą płachtę najlepiej jaskrawą na śniegu, aby zwrócić uwagę ratowników, lub samolotów ratunkowych, co pewien czas dawaj sygnały światłami i klaksonem;
• jeśli śnieg uwięzi Cię w twoim samochodzie:

• • zjedź z głównego pasa, włącz migające światła alarmowe i wywieś jaskrawą tkaninę na antenie samochodu lub przez okno ;
  • pozostań w swoim samochodzie, aby ratownicy mogli łatwiej Cię znaleźć. Nie wychodź z samochodu, o ile nie masz w zasięgu widoczności budynków,   w których mógłbyś znaleźć schronienie. Bądź ostrożny, odległość obserwowana poprzez zamieć śnieżną może być myląca, nawet niewielka odległość może być niemożliwa do pokonania w głębokim śniegu i zamieci;
  • wyłączaj silnik i ogrzewanie na dziesięć minut w ciągu każdej godziny w celu utrzymania ciepła. Kiedy silnik pracuje, lekko otwórz okno w celu wentylacji. Uchroni cię to przed zatruciem tlenkiem węgla. Okresowo usuwaj śnieg i lód   z rury wydechowej;
  • wykonuj ćwiczenia w celu rozgrzania organizmu, lecz unikaj przemęczenia. Ogrzewaj się przykrywając się z innymi pasażerami, wierzchnim ubraniem i kocami;
  • wymieniaj się z innymi w czasie snu. Jedna osoba musi stale czuwać, by obudzić wszystkich, gdy zauważy nadchodzącą pomoc;
  • nie nadużywaj akumulatora. Ogranicz potrzeby zużycia energii, używaj światła, ogrzewania i radia zależnie od możliwości;
  • w nocy, włącz wewnętrzne oświetlenie, by ratownicy mogli Cię zobaczyć.

UPAŁ – intensywne oddziaływanie promieni słonecznych na nasze otoczenie. Zjawisku temu towarzyszy wysoka temperatura powietrza, często przekraczająca 30 °C. Zbyt intensywny wysiłek   w czasie gorącego dnia, spędzanie zbyt długiego czasu na słońcu albo zbyt długie przebywanie w przegrzanym miejscu może spowodować uraz termiczny. Aby móc skutecznie zapobiegać podobnym przypadkom, poznaj objawy i bądź gotów do udzielenia pierwszej pomocy w takich przypadkach. Uraz termiczny może przybrać postać oparzenia słonecznego lub przegrzania.

Objawami oparzenia słonecznego są zaczerwienienie i pieczenie skóry, możliwe swędzenie, gorączka, ból głowy;

Pierwsza pomoc: weź chłodny prysznic, zmyj olejki (kremy). Miejsca oparzone polewaj dużą ilością zimnej wody. Jeśli na skórze występują pęcherze, zrób suchy, sterylny opatrunek i skorzystaj z pomocy medycznej.

Objawy przegrzania są następujące: osłabienie, zawroty głowy, pragnienie, nudności i wymioty, skurcze mięśni (zwłaszcza nóg i brzucha), utrata przytomności;

Pierwsza pomoc: połóż poszkodowaną osobę w chłodnym miejscu (nogi unieś na wysokość 20 – 30 cm). Poluzuj ubranie. Użyj zimnej mokrej tkaniny jako okładu do obniżenia temperatury ciała. Podawaj do picia wodę z solą, małymi łykami. Jeśli wystąpią nudności, odstaw wodę. Jeśli występują wymioty, szukaj natychmiastowej pomocy medycznej. W przypadku utraty przytomności, przy wyczuwalnym oddechu i tętno, ułóż poszkodowanego na boku.

Bądź przygotowany na wystąpienie gwałtownego ocieplenia:

• ogranicz do niezbędnego minimum przebywanie na słońcu zwłaszcza w okresie najintensywniejszego działania jego promieni;
• utrzymuj chłodne powietrze wewnątrz pomieszczenia, stosując żaluzje w drzwiach i oknach;
• przebywaj wewnątrz pomieszczeń tak długo, jak to możliwe. Jeśli jest brak klimatyzacji, przebywaj na najniższym poziomie budynku, poza zasięgiem światła słonecznego;
• spożywaj zbilansowane, lekkie posiłki;
• regularnie pij duże ilości wody. Osoby cierpiące na epilepsję oraz schorzenia serca, nerek lub wątroby, będące na niskowodnej diecie oraz mające problemy z utrzymaniem płynów, powinny skontaktować się z lekarzem przed zwiększonym przyjmowaniem płynów;
• ogranicz przyjmowanie napojów alkoholowych. Mimo że piwo i napoje alkoholowe zdają się zaspokajać pragnienie, to zazwyczaj powodują dalsze odwodnienie organizmu;
• ubieraj się w luźno dopasowane rzeczy, zakrywające możliwie największą powierzchnię skóry. Lekka, o jasnych kolorach odzież odbija ciepło i promieniowanie słońca oraz pomaga utrzymać normalną temperaturę ciała;
• noś okrycia głowy, które skutecznie będą chronić twarz i głowę przed nadmiernym nagrzaniem;
• unikaj zbytniego nasłonecznienia. Opalenizna spowalnia zdolność do samoczynnego chłodzenia się. Użyj środków ochrony przed promieniami słonecznymi o wysokim współczynniku skuteczności;
• unikaj skrajnych zmian temperatury. Zwolnij tryb życia. Zredukuj oraz ogranicz wyczerpujące zajęcia. Osoby wysokiego ryzyka powinny przebywać w chłodnych miejscach. Stosuj tabletki solne, ale tylko wtedy, jeśli zostały zalecone przez lekarza;
• pamiętaj, że podczas upałów występuje zwiększone zagrożenie przeciwpożarowe, przebywając w lesie, na podsuszonych łąkach, ścierniskach, zachowaj szczególną ostrożność i staraj się nie zaprószyć ognia.

Podczas suszy:

• zmniejsz zużycie wody. Podlewanie trawników i mycie samochodów marnotrawi wodę;
•  gdzie tylko możliwe, używaj wielokrotnie tej samej wody.

W celu uniknięcia epidemii i  zagrożeń epidemiologicznych wynikających z różnych przyczyn obywatel powinien:

• przestrzegać podstawowych zasad higieny;
• nie spożywać żywności z niepewnych źródeł;
• unikać kontaktu z chorymi na choroby zakaźne;
• w razie wątpliwości zgłosić się do lekarza;
• przestrzegać terminów szczepień ochronnych;
• ograniczyć kontakty bezpośrednie ze zwierzętami;
• przestrzegać zaleceń zawartych w ogłoszeniach i komunikatach (np.: ostrzeżenia, o wściekliźnie).

Aby zmniejszyć zagrożenia, trzeba przestrzegać  następujących zaleceń:

• nie należy spożywać, przetwarzać, ani uzdatniać żywności wykazującej cechy zamoczeni bez zewnętrznych oznak uszkodzenia, ani przechowywanej w niewłaściwej temperaturze (wyłączone urządzenia chłodnicze) oraz po upływie terminu przydatności do spożycia;
• zamoczoną żywność należy zgromadzić w wydzielonym miejscu;
• kupując żywność, należy zwrócić szczególną uwagę na wygląd i stan opakowań (zacieki    i ślady korozji), czytelność etykiet, terminy przydatności do spożycia;
• należy pamiętać, że niezdatne do spożycia są warzywa, jarzyny i owoce będące w czasie powodzi pod wodą;
• wszelkie wątpliwości związane ze stanem sanitarnym obiektów i dystrybucją żywności należy zgłaszać do terenowych stacji sanitarno-epidemiologicznych;
• ze źródeł wody, które zostały zatopione lub podtopione, należy wypompować wodę i naprawić uszkodzenia. Po napełnieniu studni wodą należy ją wydezynfekować, a następnie odpompowywać wodę do momentu, gdy badanie wykaże, że nadaje się do spożycia;
• oczyścić najbliższe otoczenie z nieczystości (w pierwszej kolejności odchody ludzkie   i zwierzęce, padłe zwierzęta).

PAMIĘTAJ!!!

NIE NALEŻY LEKCEWAŻYĆ GRYPY. PRZY WYSTĄPIENIU SILNYCH OBJAWÓW. TAKICH JAK WYSOKA GORĄCZKA (POWYŻEJ 38°C), BÓLE GŁOWY, BÓL GARDŁA, BÓLE MIĘŚNIOWO – STAWOWE, KASZEL.

• pozostań w domu. a w przypadku nasilenia objawów, – zwłaszcza wystąpienia duszności – niezwłocznie skonsultuj się z lekarzem. Zaniedbane zakażenie może prowadzić do wielonarządowych powikłań, a w najcięższych – przypadkach – nawet do śmierci.

JAK CHRONIĆ SIEBIE l SWOICH BLISKICH

• zaszczep siebie i swoją rodzinę, w czasie kaszlu i kichania zakrywaj nos i usta jednorazową chusteczką higieniczną;
• dbaj o higienę rąk – częste mycie rąk (15 – 30 sekund) po kontakcie z różnymi przedmiotami i powierzchniami, zapobiega zakażeniu wirusem grypy oraz jego dalszemu przenoszeniu;
• miej przy sobie żel antybakteryjny lub zapas chusteczek nasączonych alkoholem, aby móc w każdym momencie wyczyścić ręce;
• jeśli żel lub chusteczki Ci się skończyły, kichaj lub kaszl w zgięcie łokcia, a nie w dłonie;
• zużyte chusteczki higieniczne wyrzucaj szybko i z należytą ostrożnością do worków i koszy na śmieci;
• nie dotykaj niepotrzebnie oczu, ust i nosa dłońmi, jeżeli to konieczne użyj chusteczki, możesz stosować maski ochronne na nos i usta, jeśli to tylko możliwe unikaj zbędnych podróży i dużych skupisk ludzi;
• w środkach transportu zbiorowego unikaj niepotrzebnego dotykania powierzchni  i elementów ich wyposażenia oraz kontaktu „twarzą w twarz” z innymi podróżnymi, unikaj kontaktu z chorymi i gdy sam/a jesteś chory/a pozostań w domu, jeżeli Twoje dziecko jest chore, nie posyłaj go do przedszkola, szkoły;
• regularnie wietrz pomieszczenia, w których przebywasz;
• wysypiaj się w nocy, zdrowo odżywiaj, pij odpowiednią ilość płynów oraz regularnie dostarczaj organizmowi aktywności fizycznej.

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ NA WYPADEK PANDEMII

• przed pandemią zaopatrz się w wystarczającą ilość żywności, wody oraz inne artykuły (na co najmniej jeden tydzień dla Ciebie i Twojej rodziny);
• możesz zaopatrzyć się w ogólnodostępne leki przeciwzapalne, ale pamiętaj, że one leczą tylko objawy i znaczna poprawa samopoczucia nie oznacza, że już jesteś zdrowy/a;
• bądź na bieżąco z informacjami podawanymi w radiu i telewizji;
• pamiętaj, aby przygotować się do ewentualnej opieki nad słabszymi członkami rodziny lub sąsiadami.

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA PANDEMII GRYPY

• włącz radio i telewizję i oczekuj odpowiednich komunikatów;
• postępuj zgodnie z poleceniami służb;
• jeśli masz objawy grypy lub ktoś z Twojego otoczenia, odizoluj siebie, bądź daną osobę i postaraj się poszukać pomocy medycznej;
• pozostań w domu, chyba że dostaniesz inne polecenie od odpowiednich służb.

ABY UZYSKAĆ WIĘCEJ INFORMACJI, ZOBACZ:

• http://gis.gov.pl/images/ep/u(otka_o_grypie.pdf
• Ministerstwo Zdrowia
• Szczepienia

POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA EPIDEMII

W odróżnieniu od przeziębienia i grypy zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 częściej objawia się nasilającymi się kłopotami z oddychaniem. Jednym ze skutków tego zakażenia jest ciężkie zapalenie płuc często wymagające sztucznej wentylacji. Chorobę COVID-19 należy podejrzewać u osoby, u której wystąpiły następujące objawy:

• gorączka (temperatura ciała wyższa niż 38 st. C)
• duszność, której oznaką jest zwiększona liczba oddechów (powyżej 20 na minutę)
• suchy kaszel
• zmęczenie

W przypadku wystąpienia gorączki i kaszlu, należy pozostać w domu, utrzymać dystans od innych osób, koniecznie nosić maseczkę na twarzy – szczególnie w miejscu publicznym.

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI:

• Infolinia NFZ: 800 190 590
• Infolinia dla seniorów: 325 065 640

OGÓLNE ZASADY

Zwróć uwagę na to, co dzieje się wokół Ciebie. Dotyczy to przede wszystkim miejsc publicznych, np.: supermarketów, środków komunikacji publicznej, imprez masowych.
Co może być sygnałem ostrzegającym o niebezpieczeństwie?

• rzucające się w oczy nietypowe zachowanie osób;
• pozostawione bez opieki przedmioty: paczki, torby, pakunki;
• samochody, a zwłaszcza furgonetki, parkujące w nietypowych miejscach, tj. w pobliżu kościołów i miejsc organizowania imprez masowych i zgromadzeń.

Co robić w sytuacji zagrożenia:

• nie dotykaj podejrzanych przedmiotów pozostawionych bez opieki;
• powiadom stosowne służby (policję, straż miejską, administratora obiektu);
• jeżeli dojdzie do akcji ewakuacyjnej lub ratowniczej, zastosuj się do poleceń osób kierujących operacją;
• zachowaj spokój i bezpiecznie, bez paniki opuść niebezpieczną strefę;
• nie udawaj bohatera, reagowanie pozostaw profesjonalistom (policji, straży pożarnej, pogotowiu ratunkowemu).

Jak postępować w sytuacji zagrożenia atakiem bombowym

Jeżeli wiesz o podłożeniu ładunku wybuchowego lub  przedmiot niewiadomego pochodzenia     i podejrzewasz, że może to być bomba lub inne niebezpieczne urządzenie, powinieneś to natychmiast zgłosić służbom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo na tym terenie. Może to być najbliższa jednostka policji, straży miejskiej lub administrator obiektu.

Zawiadamiając  policję podaj następujące informacje:

• rodzaj zagrożenia i źródło informacji o zagrożeniu (informacja telefoniczna, podejrzany przedmiot);
• treść rozmowy z osobą przekazującą informację o podłożeniu ładunku, numer  telefonu, na który przekazano informację o zagrożeniu oraz czas połączenia opis miejsca i wygląd przedmiotu.

Jak się przygotować:

• pomyśl, którędy w pośpiechu można się ewakuować z budynku, metra lub innych zatłoczonych miejsc;
• zwróć uwagę na ciężkie lub łatwo tłukące się przedmioty, które mogą być przesunięte podczas wybuchu;
• zapamiętaj elementy z najbliższego otoczenia;
• pamiętaj o tym, aby nie przyjmować od obcych osób żadnych pakunków, nie pozostawiać własnego bagażu bez opieki.

Jak się zachować po otrzymaniu informacji o podłożeniu lub groźbie podłożenia bomby: 

• do czasu przybycia Policji należy zabezpieczyć zagrożone miejsce, zachowując elementarne środki bezpieczeństwa;
• po przybyciu Policji na miejsce incydentu bombowego, przejmuje ona dalsze kierowanie akcją;
• należy bezwzględnie wykonywać polecenia policjantów;
• przy braku informacji o konkretnym miejscu podłożenia bomby użytkownicy pomieszczeń powinni sprawdzić swoje miejsce pracy – być może uda się znaleźć przedmioty nieznanego pochodzenia;
• podejrzanych przedmiotów nie wolno dotykać;
• pomieszczenia ogólnodostępne sprawdzają osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo w danej instytucji;
• po ogłoszeniu ewakuacji należy zachować spokój, pozwoli to sprawnie i bezpiecznie opuścić zagrożony rejon;
• po ogłoszeniu ewakuacji w miejscu pracy należy je opuścić, zabierając rzeczy osobiste (torebki, siatki, nesesery);
• identyfikacją ładunku wybuchowego zajmują się wyspecjalizowane jednostki i komórki organizacyjne policji;
• ciekawość jest niebezpieczna – jak najszybciej oddal się z miejsca zagrożonego wybuchem;
• w przypadku włączenia parkingu dla pojazdów w strefę zagrożenia, nie ratuj na siłę swojego samochodu (dotyczy to również innych cennych przedmiotów) – życie jest ważniejsze.

Procedury te obowiązują także we wszystkich rodzajach transportu publicznego.

Jak postępować w przypadku otrzymania podejrzanej przesyłki 

Co powinno wzbudzić podejrzenia:

• brak nadawcy;
• brak adresu nadawcy;
• przesyłka pochodzi od nadawcy lub miejsca, którego się nie spodziewamy. Jeśli przesyłka wydaje ci się podejrzana, nie otwieraj jej:
• umieść tę przesyłkę w grubym worku plastikowym i szczelnie go zamknij,
• worek ten umieść w drugim grubym plastikowym worku, ten również szczelnie zamknij
• zawiąż supeł i zaklej taśmą klejącą,
• paczki nie przenoś, najlepiej, by pozostała na miejscu,
• powiadom lokalny posterunek Policji lub Straż Pożarną – służby te podejmują wszystkie niezbędne kroki w celu zabezpieczenia przesyłki.

Jeśli otworzysz  paczkę, a jej zawartość wydaje się podejrzana:

• nie naruszaj jej zawartości: nie rozsypuj, nie przenoś, nie dotykaj, nie wąchaj, nie powoduj ruchu powietrza w pomieszczeniu;
• zaklejony worek umieść w drugim worku, zamknij go i zaklej;
• dokładnie umyj ręce;
• powiadom lokalną jednostkę Policji lub Straż Pożarną i stosuj się do ich wskazówek;
• po przybyciu właściwych służb stosuj się do ich zaleceń.

Jak postępować w trakcie operacji antyterrorystycznych:

Staraj się uspokoić, akcja zawsze wywołuje zamieszanie i panikę, ludzie są w szoku:

• nie uciekaj, połóż się na podłodze i spróbuj znaleźć jakąś osłonę, trzymaj ręce na głowie do końca operacji;
• słuchaj rozkazów i instrukcji grupy antyterrorystycznej i nie zabieraj jej czasu na zadawanie zbędnych pytań;
• nie trzyj oczu w wypadku użycia gazów łzawiących;
• w razie strzelaniny połóż się na ziemi lub schowaj się za jakimś przedmiotem;
• nie uciekaj z obiektu, dopóki nie zostanie wydany rozkaz wyjścia – możesz zostać wzięty za terrorystę;
• w chwili wyzwolenia wychodź jak najszybciej, nie zatrzymuj się dla zabrania rzeczy osobistych, zawsze istnieje ryzyko wybuchu lub pożaru;
• spróbuj się zidentyfikować (przedstawić), bądź jednak przygotowany na ostre traktowanie ze strony ekipy ratunkowej – dopóki nie zostaniesz formalnie zidentyfikowany jako jeden z zakładników, jesteś potencjalnie jednym z porywaczy.

Ewakuacja to natychmiastowa konieczność przemieszczenia ludności z rejonów, w których wystąpiło bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia. W tej sytuacji władze lokalne (organizatorzy ewakuacji) poprzez środki masowego przekazu lub radiowozy straży pożarnej i policji powiadomią cię o sposobach jej przeprowadzenia.

Ewakuując się, musisz być przygotowany na trzydniową samowystarczalność i mieć ze sobą niezbędne wyposażenie. Czas, w którym powinieneś się ewakuować, zależy od rodzaju zagrożenia. Jeśli zagrożenie można monitorować, masz zwykle dzień lub dwa na przygotowanie się do ewakuacji. Niestety w większości sytuacji, ewakuującym się starcza czasu jedynie na zabranie najpotrzebniejszych rzeczy. Dlatego trzeba być zawczasu przygotowanym.

Co robić, jeśli otrzymasz informację o ewakuacji:

Słuchaj stale bateryjnie zasilanego radia i realizuj przekazywane tą drogą instrukcje. Jeśli zagrożenie związane jest z uwolnieniem się niebezpiecznych substancji chemicznych, ewakuuj się natychmiast.

Wykorzystuj zalecane drogi ewakuacji.

• nie korzystaj ze skrótów , ponieważ mogą być one zablokowane;
• bądź uważny i nie przejeżdżaj przez obszary zalane;
• trzymaj się z dala od zerwanych linii elektrycznych;

W innych przypadkach na ogół zdążysz przed wyjazdem wykonać następujące czynności:

• zabrać zapasy: wody, żywności, ubrania, dokumenty, polisy ubezpieczeniowe i pieniądze;
• zabezpieczyć dom. Zamknąć okna, wyłączyć z kontaktów urządzenia elektryczne;
• zamknąć główny zawór wody i wyłącznik prądu i gazu;
• poinformować rodzinę, gdzie się udajesz.

Każda  rodzina  powinna  mieć przygotowane  podstawowe wyposażenie  na  czas klęsk żywiołowych  lub  katastrof. Podczas katastrof może wystąpić brak elektryczności, gazu, wody itp. Możliwe jest też, że warunki uniemożliwiają opuszczenie domu przez wiele dni. Możesz potrzebować zapasów w celu samodzielnego przeżycia przez trzy lub więcej dni. Oznacza to, że powinieneś posiadać zapasy wody, żywności i innych przedmiotów na wypadek katastrofy. Przygotowane zawczasu wyposażenie ułatwi przetrwanie trudnego okresu.

WYPOSAŻENIE POWINNO ZAWIERAĆ:

• żywność: mięso, owoce i warzywa w puszkach; puszkowane soki, mleko i zupy; cukier, sól i przyprawy; wysokokaloryczne pożywienie (witaminy, słodycze, żywność dla niemowląt i ludzi starszych, krakersy, suchary, ekstrakty kawy i herbaty) – zapas na okres 3-5 dni przechowywać w chłodnym miejscu;
• wodę: należy ją zgromadzić najlepiej w plastikowych pojemnikach w ilości 4-5 litrów na osobę na okres 3-5 dni, wliczając wodę do utrzymania podstawowych zasad higieny;
• odzież i rzeczy do spania: każdy domownik powinien posiadać jedną zmianę bielizny, odzieży i butów, a dodatkowo okrycie przeciwdeszczowe, ciepłą bieliznę, koc lub śpiwór;
• apteczkę pierwszej pomocy: gaza; sterylne bandaże, w tym elastyczne; taśmy przylepne; nożyczki; chusta; termometr; środki aseptyczne, środki przeciwbólowe, aspirynę, środki przeczyszczające, węgiel aktywowany; mydło; rękawice gumowe oraz zapas lekarstw na przewlekłe choroby członków rodziny;
• przybory i narzędzia: turystyczny zestaw do gotowania, radio na baterie, latarki, zapasowe baterie, nóż wieloczynnościowy, zapałki, przybory do pisania, gwizdek, zestaw powinien być spakowany i gotowy do zabrania.

Pięć minut bezdechu i zatrzymanej pracy serca wystarczy, aby w mózgu ludzkim zaszły nieodwracalne zmiany. W takich przypadkach czas jest bezcenny. W Polsce na przyjazd karetki czeka się 10-20 minut. Dlatego tak ważne jest, aby świadkowie umieli udzielić pierwszej pomocy. W sytuacji świadka może znaleźć się każdy.

Sprawdź, czy jest przytomny:

• delikatnie potrząśnij za ramiona,
• głośno zapytaj – np.: Co się Pani (Panu) stało?;
• sprawdź reakcje na np. klepnięcie w policzek lub ból;
• sprawdź, czy występują mocne krwawienia.

Sprawdź, czy oddycha:

• posłuchaj oddechu przy ustach ratowanego;
• poczuj wydychane powietrze na policzku (grzbiecie dłoni);
• popatrz na ruchy oddechowe klatki piersiowej lub brzucha.

Sprawdź krążenie:

• zbadaj tętno na tętnicy szyjnej (do 10 sekund);
• opuszki dwóch palców (wskazujący i środkowy), przykłada się lekko uciskając w zagłębieniu, pomiędzy chrząstkami krtani a mięśniem szyi;
• sprawdź po obu stronach.

Jeżeli nie oddycha:

• odegnij głowę do tyłu (nie wolno w podejrzeniu urazu szyi!);
• wysuń żuchwę pacjenta do przodu.

Rozpocznij sztuczną wentylację:

• ułóż ratowanego na plecach i usuń ciała obce z jego ust;
• zaciśnij palce jednej ręki na nosie ratowanego, mocno przyciśnij usta do ust ratowanego i wykonaj powolny, zdecydowany wydech.

Jeżeli nie ma krążenia, rozpocznij masaż zewnętrzny serca:

• zdejmij ubranie z klatki piersiowej ratowanego;
• znajdź punkt ucisku, znajduje się on w odległości ok. dwóch szerokości palca od „dolnego” końca mostka;
• połóż w tym punkcie nadgarstek jednej ręki, na nim nadgarstek drugiej, spleć palce rąk;
• wyprostuj ramiona – uciśnięcia wykonuj dzięki ciężarowi swojego ciała;
• ucisk powinien powodować ugięcie mostka na 3-5 cm;

Gdy prowadzisz jednocześnie oddech i wentylację:

• sekwencja 30 uciśnięć mostka na 2 wdechy.

Gdy jesteś sam i nie dajesz sobie rady:

• prowadź sam masaż.

Jak zatamować krwawienie

Krew z żyły jest ciemnoczerwona, wypływa jednostajną strużką. Krew tętnicza jest jasna, wypływa rytmicznie:

• lekkie krwawienie z reguły ustaje samo;
• w przypadku mocnego krwawienia spróbuj ucisnąć tętnicę doprowadzającą krew, podnieść krwawiącą kończynę powyżej serca.

Załóż opatrunek uciskowy:

• nakryj ranę gazą jałową;
• umocuj ją kilkoma okrążeniami opaski (prowizorycznie możesz użyć paska, krawata);
• na gazę nałóż „poduszeczkę” np. z nierozwiniętego bandaża lub dowolnego materiału;
• owiń wszystko mocno opaską tylko w wyjątkowych sytuacjach (np. amputacja kończyny, duże obce ciało tkwiące w ranie), możesz w tym przypadku zastosować opaskę uciskową odcinającą całkowicie dopływ krwi do rany.