Staw Foryśka

Staw ForyśkaNiewielki zbiornik wodny „Foryśka” położony przy Osiedlu Paśniki II w Świętochłowicach jest jednym z cenniejszych, pod względem przyrodniczym, obiektów na terenie miasta. W samym akwenie i w jego bezpośrednim otoczeniu żyje stosunkowo dużo gatunków zwierząt rzadkich w skali regionu i podlegających w Polsce ochronie prawnej.

FLORA

Zbiornik przylega z jednej strony do osiedlowych parkingów, otaczają go też ogródki działkowe oraz nieużytki. Linię brzegową porasta roślinność wynurzona tworząc miejscami dość szerokie pasma szuwarów, w których dominuje głównie pałka (Typha). Miejscami brzegi stawu porastają wierzby (Salix), bez czarny (Sambucus nigra) i inne w większości nasadzane drzewa i krzewy oraz gęste zarośla rdestowca (Reynoutria). Ta ostatnia roślina jest obcym i niezwykle ekspansywnym elementem, wypierając w wielu miejscach gatunki rodzime.

FAUNA

Niewątpliwie przyrodniczą atrakcją na tym terenie jest gniazdowanie w nadbrzeżnych zaroślach remiza (Remiz pendulinus). Ten niewielki, kontrastowo ubarwiony, należący do rodziny sikorowatych, ptak zamieszkuje głównie doliny rzek i zarośla nad zbiornikami wodnymi. Samce tego gatunku budują misterne gniazda z traw i „puchu” wierzb oraz topoli. Gniazda te są dość duże, w kształcie odwróconej, jednopalczastej rękawicy zawieszonej na cieniutkich gałązkach, często bezpośrednio nad taflą wody. Gatunek ten podlega w Polsce ochronie prawnej i powinno się także ochraniać miejsca jego gniazdowania.

W szuwarach otaczających zbiornik wodny licznie gniazdują łyski (Fulica atra). Ptaki te należą do rzędu chruścieli i pomimo swego wyglądu nie są spokrewnione z kaczkami. Do tego samego rzędu należą występujące w szuwarach kokoszki wodne (Gallinula chloropus). Ten gatunek jednak w przeciwieństwie do łyski rzadko można obserwować na otwartym lustrze wody. Kokoszki prowadzą skryty tryb życia przebywają najczęściej wśród gęstych zarośli i szuwarów. Gatunek ten jest objęty w naszym kraju ochroną prawną.

Na stawie występują również kaczki krzyżówki (Anas platyrhynchos), najpospolitszy w naszym kraju gatunek kaczek. Część ptaków zakłada (lub usiłuje zakładać) tu gniazda, część zalatuje nad zbiornik jedynie czasowo.

Na tafli wodnej można łatwo zaobserwować charakterystyczne sylwetki perkoza dwuczubego (Podiceps cristatus). Gatunek ten poluje na drobne rybki i larwy owadów, a swoje gniazda buduje w pasie szuwarów. Ten najpospolitszy z polskich perkozów jest również gatunkiem podlegającym ochronie prawnej.

W okolicy akwenu można również obserwować inne gatunki ptaków, zalatujące tu regularnie w poszukiwaniu pokarmu lub odpoczywające i pożywiające się tu w czasie przelotów. Nad lustrem wody częste są polujące jaskółki oknówki (Riparia riparia), na samym zbiorniku widać odpoczywające lub polujące mewy śmieszki (Larus ridibundus). W okresie jesiennych przelotów zalatują tu także inne ptaki związane z zbiornikami wodnymi np. rybitwy czarne (Chlidonias niger).

W zaroślach nadwodnych zakładają swe gniazda drobne ptaki śpiewające jak np. łozówki (Acrocephalus palustris), potrzosy (Emberiza schoeniclus) oraz cierniówki (Sylvia communis). Wszystkie wymienione powyżej gatunki ptaków objęte są w naszym kraju ochroną prawną.

Wzdłuż brzegu akwenu i w szuwarach występują żaby z grupy zielonych, należące prawdopodobnie do gatunku żaba jeziorkowa (Rana lessonae). Płazy z tej grupy krzyżują się ze sobą, a ich oznaczanie jest dość trudne. Żaby te, które częściej można usłyszeć niż zobaczyć, całe życie spędzają w pobliżu zbiorników wodnych. Odbywają w nich też gody i przechodzą przeobrażenie. Gatunki żab z grupy zielonych objęte są w Polsce ochroną prawną. W pobliżu zbiornika występują też nielicznie inne gatunki płazów, które odbywają w nim gody. Spotkać tu można traszkę zwyczajną (Triturus vulgaris) oraz ropuchę szarą (Bufo bufo) czy żabę trawną (Rana temporaria). Gatunki te poza okresem godowym trudno zauważyć ponieważ prowadzą nocny tryb życia. Zarówno traszki jak i ropuchy oraz żaby trawne żyją na terenie pobliskich ogródków działkowych i nieużytków, chowając się w dzień pod kamieniami, deskami czy w norach gryzoni. Niestety stają się one coraz rzadsze i ich spotkanie nie jest łatwe. Wszystkie one podlegają w naszym kraju ochronie prawnej i powinno się także ochraniać miejsca ich rozrodu. Gatunki te jak i pozostałe płazy są jednymi z najbardziej zagrożonych zwierząt w Polsce, które znikają dosłownie na naszych oczach. Powinno się ochraniać wszystkie tereny, na których mają one jeszcze szansę przeżycia.

W samym zbiorniku, żyje kilka gatunków ryb i akwen ten jest wykorzystywany przez wędkarzy. Spotykamy tu wzdręgi (Scardinius erythrophthalmus), karasie srebrzyste (Carassius auratus gibelio), karasie pospolite (Carassius carassius), słonecznice (Leucaspius delineatus), a także karpie (Cyprinus carpio), wprowadzone tu celowo przez wędkarzy. W wodzie rozwijają się również bezkręgowce stanowiące ważne ogniwo w sieci pokarmowej. Z owadów spotykamy tu larwy ochotek (Chironomidae) i innych muchówek jak również larwy ważek (Odonata) oraz chrząszczy wodnych. Na tafli wody możemy również obserwować nartniki (Gerridae) reprezentujące rząd pluskwiaków różnoskrzydłych (Heteroptera).