Hałdy Świętochłowic

Hałdy powstałe w związku z działalnością Zakładów Cynkowych “Silesia”

Działalność Zakładów Metalurgicznych “Silesia” spowodowała zniszczenie pokrywy glebowej i utworzenie nieużytków poprzemysłowych o powierzchni 26,4 ha. W czasie wieloletniej działalności, składowania odpadów hutniczych przez ZM “Silesia” powstały dwie hałdy. Badania gleb przeprowadzone na powyższych terenach wykazały znaczne przekroczenia zawartości metali ciężkich tj. ołowiu, kadmu.

  • Hałda (I) zlokalizowana w północno – zachodniej części miasta zwana “północną” przy ul. Chrobrego – Żelaznej o powierzchni 6,11 ha. Przez lata gromadzone były na tym terenie odpady hutnicze. Podstawowym materiałem zalegającym na zwałowiskach jest żużel z pieców muflowych, który w czasie stygnięcia na powierzchni ulegał w znacznej części scalaniu w tzw. spieki. Ponadto na hałdzie lokowano części zużytych ceramicznych mufli, a także odpady powstałe przy zgazowaniu węgla w czadnicach oraz żużel z kotłowni.
    Obecnie trwają prace rekultywacyjne wyżej opisanej hałdy. Rekultywacja polega na zniwelowaniu, wyrównaniu powierzchni hałdy poprzez nawiezienie skały płonnej. Zachodnią część hałdy należy zrekultywować zagęszczając do wskaźnika IS=0,93 zdeponowaną w tej części skałą płonną. Warstwą biologiczną będzie wykonana przy użyciu mieszaniny kamienia popłuczkowego z ustabilizowanymi osadami komunalnymi oraz z ziemią z wykopów.
  • Hałda (II) zlokalizowana również w północno – zachodniej części miasta zwana “południową”. Hałda znajdowała się w bliskim sąsiedztwie Zakładów ZM “Silesia”. Struktura, skład są identyczne jak hałdy “północnej”. Powyższa hałda nie została zrekultywowana. Po zasięgnięciu opinii ekspertów w zakresie gospodarowania odpadami celowym byłoby pozostawienie hałd z zabezpieczeniem ich wierzchowiny na miejscu, co jest najkorzystniejsze technicznie, wykonalne i generuje niższe koszty.

Inne hałdy występujące na terenie miasta.

  • Kolejną hałdą (III) w północnej części miasta jest hałda tzw. “Ajska”,    powstała w związku z działalnością KWK “Śląsk – Matylda” oraz Huty Cynku, “Guidotto”. Hałda ta jest największą hałdą na terenie miasta. Powierzchnia hałdy (32.8 ha) została zagospodarowana jako teren rekreacyjny – powstał na hałdzie tor motokrosowy. Na dzień dzisiejszy hałda stanowi niezrekultywowany teren. Teren będący własnością Gminy Świętochłowice to głównie pozostałości po działalności Huty Cynku “Guidotto” (hałda pocynkowa). Pozostała część hałdy to zwałowiska odpadów pogórniczych.
  • W środkowo – zachodniej części miasta istnieją hałdy (IV) powstałe w wyniku działalności Huty “Pokój” oraz Huty “Florian”. Materiał zdeponowany to przede wszystkim odpady takie jak żużel, gruz, spieki. Hałdy te są niezrekultywowane. Część hałd została zagospodarowana pod budowę Drogowej Trasy Średnicowej i obecnie trwa jej rozbiórka.
  • Hałda (V) pogórnicza o powierzchni 6,26 ha , powstała w związku z eksploatacją węgla przez KWK “Polska” zlokalizowana jest w południowej części miasta. Hałda przy ul. Śląskiej – Wojska Polskiego, której rozbiórka jest w stadium zakończenia istniała kilkadziesiąt lat. 2/3 hałdy zostało już zrekultywowane.
  • Kolejną hałdą (VI) w tym rejonie jest hałda przy ul. Śląskiej – Wzgórze “Hugona”. Hałda powstała w wyniku eksploatacji KWK “Polska”. Zostały na niej zdeponowane odpady pogórnicze, na powierzchni 7,73 ha. Rekultywacja hałdy “Hugon – Śląska” prowadzona jest przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Świętochłowicach. Do ukształtowania terenu wykorzystuje się odpady górnicze tj. skałę płonną, odpady popłuczkowe oraz glebę i grunty z wykopów, odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i drogowych.
  • W południowo – wschodniej części miasta, na skutek wieloletniej działalności przemysłu chemicznego Zakładów Chemicznych “Hajduki” powstała hałda (VII) odpadów poprodukcyjnych oraz zdegradowany staw “Kalina”. W pierwszym etapie rekultywacji wykonano wokół hałdy bentonitowy ekran szczelny o głębokości 10-12 m, który zapobiega się przedostawaniu się jakichkolwiek zanieczyszczeń z hałdy do wód powierzchniowych. Za pomocą drenażu opaskowego odcieki z hałdy przejęte zostały poprzez zbiornik odcieków na oczyszczalnię znajdującą się na terenie Zakładów Chemicznych “Hajduki”. Po odpowiednim ukształtowaniu skarp (z użyciem skały płonnej) hałdę przykryto warstwa ziemi urodzajnej oraz zazieleniono. Zasypano mały staw, całość obsadzono zielenią.
    Krokiem kolejnym było uporządkowanie gospodarki ściekowej wokół stawu “Kalina”.
    Wykonane prace nie stanowią w pełni rozwiązania problemu i nie obejmują głównego zbiornika. Napływ zanieczyszczeń z pobliskiego terenu oraz znajdujący się w stawie osad powoduje, że skażenie wód stawu jest nadal bardzo wysokie.
    W związku z powyższym konieczna byłaby rewitalizacja stawu poprzez wybranie zalegającego na dnie osadu skażonego związkami fenolowymi oraz uregulowanie całości gospodarki wodno – ściekowej (wody deszczowe) na terenach przyległych do stawu Kalina (Wzgórze Hugona).